Jare Gody - Jare Święto - Święto Wiosny - Wielka Noc

Czym są dla mnie święta, nie tylko Jare? Wszystkie święta to dla mnie czas spędzony wspólnie z Rodziną, Rodzina to danie główne  w ten wesoły, świąteczny czas.  Nie ważne czy zrobimy żur czy inne przysmaki, ważne, by rodzina była razem, nie tylko fizycznie, ale też duchowo, byśmy cieszyli się zdrowiem i uśmiechem w cieple ogniska domowego.

W moim rodzinnym domu ważna dla mnie była ta krzątanina w kuchni, te przecudne zapachy unoszące się w całym domu. Wypieki domowe. To jest prawdziwy akcent świąt. Nie mają dla mnie żadnej wartości wypieki czy gotowe dania kupione w sklepie. Staram się robić tak, jak kiedyś było w domach moich Przodków.

Czy dla nas Słowiańskie Święta to wiara? Nie, to nie wiara, nasza słowiańska tradycja opiera się na WIEDZY, na obserwowaniu Przyrody i na życiu zgodnie z Prawami Przyrody.

I taki charakter mają wszystkie pogańskie święta, nie tylko słowiańskie.

Wiosna z burzą w orszaku przybędzie

Perun gromem niebo upomni,

I ziemię zielenią żywą pokryje

A deszcz napoić jej nie zapomni.

   (http://bialczynski.wordpress.com/2011/03/23/grupa-jar-zagra-na-jarych-godach-pod-wiezyca-26-marca-2011-zaproszenie-od-slowianskiej-wiary/)

„ Wiosnę czyni Jaryło-Jaruna, Jargońce, Miesiące Marzec, Kwiecień, Maj oraz Wiłowie – Kienowie, Wodowie, Źrzeźbowie, Plątowie i Dziewowie. Bierze też udział w rozpoczęciu wiosny sam Perun, który otwiera brzuch brzemiennej Siemi swoją błyskawicą, a także Swarog, który swoim młotem pomaga rozbić lody na rzekach i jeziorach, rozkuwa zamarzłą na grudę ziemię i rozgrzewa powietrze. Wpierw nadciąga jednak nad Ziemię sama Jaruna z orszakiem Światłojarków i swoim ciepłym oddechem przełamuje zime, swoim tknięciem rusza z posad Marzannie śniegi, puszcza w ruch zmorzone przez Mora w pędach soki roślin, zwierzynę uśpioną w kirśnie budzi i zagrzewa, wskrzesza do żywota robactwo w błotach zamarznięte. Każdego ździebka suchego, każdego listka zwiędłego, każdej istotyżywej musi dotknąć, każde ziarenko piasku musi ogrzać, każdy kamień uchwycić i dać mu swoją siłę witalną, by znów ożył. Poza Żywiołami i Mogtami jej temu i jako się rzekło Perunem czy Swarogiem, wspomagają ją też dzielnie Rodowie – zwłaszcza Rudź i Rodżana, Płanetnik, który wody w chmury pompuje, a także Sporowie nadymający ziarno i nasienie. Wszyscy oni się starają, by zaraz po otwarciu Siemi weszło wszystko co się da, a naga Matka okryła się zielonym runem i przystroiła w barwne maści setek kwiatów. Świat zastały po martwocie zimy potrzebuje dużo wody, więc Wodowie dwoją się i troją, by jej nastarczyć ile trzeba. Wszyscy Bogunowie i boginki otwierają pąki wybijających się ku słońcu kwiatów, malują świat barwami Dengi, bodą rośliny i zwierzęta i popychają je ku sobie, by znów się pomnożyły i wydały nowy przypłódek. Dziewowie łączą wsze byty możliwe w pary, budząc w każdym, kto żyw nowe żądze i miłości. Tak schodzi im cały czas, a kiedy kończą, to już zaczyna się lato i wciąż zakwitają nowe kwiaty, podczas gdy już Jaruna odchodzi.”                                                     -  Czesław Białczyński „Mitologia Słowian – Księga Tura – Taja Szesnasta – O zajęciach i Robotach Bogów” 

W tym roku Wiosna przyszła do nas szybciej, pierwsze oznaki Wiosny – pierwsze pąki, kwiatki, cieszą oko już od początku marca-marżyka.

Ubiegłego roku, o tej porze u nas leżał jeszcze śnieg a Śnieguroczka szalała w najlepsze, śnieg odpuścił dopiero pod koniec kwietnia, siew był opóźniony – to i plon byle jaki, marny.

W tym roku Matka Natura – Przyroda – Przyrodzona wynagrodziła nam ubiegłoroczne niewygody i wysłała Wiosnę do Nas szybciej, Jaruna tworzy swoje dzieło w najlepsze.

„Wszystkie wielkie święta wiązały się z pełnią Księżyca, a każde ważne działanie musiało być podejmowane na “młodym księżycu” (wzrastającym), jeśli miało się powieść. Według tej miary rocznej wiosna nie przychodziła 21 marca, lecz w pełnię równonocy wiosennej, kiedy przybywającego dnia było już tyle samo, co ustępującej nocy.”

Wiosna - Alfons Mucha

Wiosna - Alfons Mucha

Jaruna - Gwiazda Wschodu

Jaryło

Do Jarych Świąt w naszej tradycji przygotowujemy się już od „Jaskółki” – od początku marca zaczynamy przywoływać Wiosnę, modły o urodzaj, itd.

U mnie w domu świętujemy Jare Gody 20-26 marca, od Równonocy Wiosennej (stąd dzisiejsza nazwa u katolików -Wielkanoc" od Wielkiej Nocy - Równonocy

 Świąteczna biesiada, ognisko, palenie Marzanny, tradycyjnie i po słowiańsku J

Zgodnie z tradycją na świątecznym stole goszczą jajka, pisanki/kraszanki-  PRASŁOWIAŃSKI SYMBOL ŻYCIA, PŁODNOŚCI, MAGICZNEJ SIŁY WITALNEJ, kurczaczki i zajączki, czyli wszystkie symbole odradzającej się PRZYRODY.

A kuchnia? Oczywiście kresowo-wielkopolska ;) (więcej po świętach)

„To nie tylko sztuka gotowania jajka, ale wiedza o symbolach magicznych (każde jajko miało swój wzór, swoją nazwę i symbolizowało co innego), wiedza o ziołach i sposobach barwienia, o symbolice kolorów, a także test na cierpliwość, delikatność, na sprawność ręki. Temu samemu celowi służyło plecenie nagłownych wieńców z witek brzozowych. Im wyższa i bardziej rozbudowana wiecha (palma), tym silniejszy, bardziej dojrzały do założenia własnej rodziny i gospodarstwa jej konstruktor. Im więcej wspaniałych kraszanek, tym wspanialsza przyszła gospodyni. Takie stadło posiadało więcej szans na przetrwanie, niż inne, mniej dojrzałe czy sprawne.”

Od dzieciństwa pamiętam, że na wiosnę do domu przynosiło się kilka gałązek bazi i brzozy z pąkami i wstawiało się do wody, obserwowałam z zaciekawieniem jak wykluwa się listek z pąka…

Okazuje się, że jest to bardzo stary zwyczaj …

I jeszcze o Świętach Jarych;

„W prehistorycznych słowiańskich wioskach i grodach o świcie następnego ranka rozpoczynało się święto. Początkował je Śmigus. Obrządek ten polegał na uderzaniu się nawzajem rozkiściałymi witkami wierzbowymi – Baziami (Będziami). To symboliczne bicie wypędzało “złe” z człowieka, uświęcało go i miało dawać siłę kwitnącej wierzbiny czy leszczyny. Aby nabyć mocy pączkujących roślin, należało spożyć Bazie z owych gałązek, co też powszechnie czyniono. Tego dnia przystępowano do intronizacji Wiosny. Odbywało się to podobnie jak uśmiercanie Zimy w pochodzie. Na czele szedł lub był prowadzony przez ukrytych za zwierzęcymi maskami żerców, młodzieniec przebrany za dziewczynę, przystrojony wiosennymi kwiatami, w białych żeńskich szatach, na białym koniu (ruski Jaryła, krakowska Rękawka – postać króla na białym ogierze).”

Prawdziwy Dyngus – czyli Dagie Uderzenie Darzące – od aryjskiego rdzenia dag- płonąć, ogień oraz od tęg – wielki, potężny i dęga – jasna – Tym uderzeniem Piorun (PERUN) otwiera Matkę Ziemię i zapładnia ją rozpoczynając nowy cykl Rodżany – Przyrody Żywe (bialczynski.wordpress.com)

I jeszcze o świętach z http://opolczykpl.wordpress.com/2013/03/19/jare-gody-jare-swieto-swieto-jaryly-jarowita-swieto-wiosny/

Jare Gody opisuje Ratomir Wilkowski (cytuję fragmet):

“Jare Święto to etniczne święto Słowian przypadajace na równonoc wiosenną 21 marca (pierwszy dzień wiosny) lub pierwszą niedzielę po równonocnej pełni Księżyca.
Jare Święto poświecone jest szczególnie Matce Ziemi. Towarzyszące mu obrzędy magiczne miały wnieść do domostw energię i radość życia oraz zapewnić dobry urodzaj i powodzenie na cały rozpoczynający się wiosną rok. Najbardziej powszechnym i znanym zwyczajem było (symbolizujące przepędzenie zimy) topienie lub spalenie słomianej kukły, zwanej Marzanną. Zazwyczaj czyniono to przy szczególnym wszczynaniu hałasu – trzaskaniu z batów, terkocie i klekocie grzechotek, śpiewie i grze na wszelkiego rodzaju instrumentach.
Po rytualnym symbolicznym przepędzeniu zimy, przychodziła kolej na powitanie i przyjęcie wiosny. Na wzgórzach mężczyźni rozpalali ogniska mające dodatkowo przyspieszyć oczekiwane przyjście wiosny i słonecznych dni. Młodzi wyruszali na łąki i do lasu w poszukiwaniu wierzbowych i leszczynowych witek pokrytych pąkami bazi z których następnie “budowali” wiechy. Sprzątano i wietrzono całe domostwa oraz tzw. obejście, prano pościel i szykowano świeże odzienie, pieczono placki a szczególnie wiosenne kołacze.
Najważniejsze było jednak malowanie jajek – m.in. prasłowiański symbol życia, płodności i magicznej siły witalnej. Pisanka była bowiem szczególnym elementem magicznych obrzędów mogących zapewnić zdrowie i dorodność nie tylko domownikom ale i zwierzętom gospodarczym (w tym celu zwykło się np. pocierać nimi chore miejsca lub toczyć po grzbietach zwierząt).
Dla przepędzenia złych mocy, po zakończeniu wszelkich (mogących trwać nawet kilka dni) przygotowań do właściwego święta, w wieczór przedświąteczny obchodzono całe gospodarstwo i ziołami okadzano każdy jego zakątek. Nazajutrz obchodzono Śmigus – rytuał który początkowo polegał na uderzaniu się nawzajem rozkwitłymi witkami wierzbowymi, baziami. Wierzono, iż pozwala wygonić to tzw. złe, oczyszcza człowieka i daje mu siłę.
Kulminacją Jarego były zazwyczaj urządzane na świętych wzgórzach uroczyste uczty podczas których obdarowywano się kraszankami oraz igrzyska połączone ze śpiewem i tańcem. W pewnych regionach resztki jadła z tych uczt zakopywano w miedzach, celem zwiększenia płodności ziemi. Następny dzień rozpoczynano od obmywania się w świętej wodzie – z czasem rytuał ów przekształcił się w przedpołudniowy zwyczaj oblewania się zimną wodą zwany Dyngusem – miało to moc dodawania ludziom siły życiowej analogicznie tak, jak deszcz daje tę siłę roślinom (w jeszcze późniejszym okresie Śmigus i Dyngus połączono w jeden zwyczaj zwany dziś powszechnie Śmigusem Dyngusem). Wiele z tych tradycji zostało następnie przejęte przez późniejsze święto Wielkanocy. (…)”
http://interia360.pl/artykul/jare-wieto-pierwszy-dzien-wiosny-i-wielkanoc,32154

Polecam obszerny artykuł pt.” Tan 3 Wielki – Starosłowiańskie Święto Wiosny (Święto Świąt), czyli Wielka Noc Nowego Roku” na str. http://bialczynski.wordpress.com/slowianie-w-dziejach-mitologia-slowian-i-wiara-przyrody/czworksiag-wielki-wiary-przyrody/tom-iii-ksiega-tanow/o-ksiedze-tanow/staroslowianskie-swieto-wiosny-czyli-wielka-noc-nowego-roku/

Z Wikipedii :

Równonoc wiosenna – na danej półkuli ziemskiej – północnej lub południowej – jest to równonoc, po nastąpieniu której Słońce przez pół roku będzie oświetlać mocniej tę półkulę a słabiej półkulę drugą. Moment równonocy wiosennej wyznacza na danej półkuli początek astronomicznej wiosny. Na półkuli północnej równonoc wiosenna następuje w okolicach 20/21 marca, kiedy Słońce przechodzi przez punkt Barana. Na półkuli południowej, gdzie pory roku przesunięte są o sześć miesięcy, równonoc wiosenna ma miejsce 22/23 września. W chwili gdy na jednej półkuli zachodzi zjawisko równonocy wiosennej, na drugiej jest to moment równonocy jesiennej. (…)

W dniach równonocy można łatwo obliczyć szerokość geograficzną miejsca obserwacji. Wystarczy zmierzyć wysokość górującego Słońca (w stopniach) i odjąć ją od 90º.

φ = 90º-h

gdzie h to wysokość górującego Słońca, φ szerokość geograficzna. Jeżeli Słońce górowało po południowej stronie nieba, mamy szerokość geograficzną północną (N), jeżeli zaś po północnej - południową (S).
Przekształcając ten wzór otrzymujemy równanie, z którego możemy obliczyć wysokość górowania Słońca (h):
h = 90º-φ
  

fot. ze str. www.laliny.mazowsze.pl/

pisanki białoruskie

Mamy taką bogatą słowiańską tradycję, obrzędy, których ślady znajdujemy na długo przed chrześcijaństwem, a ludzie na rodzime plują a obcym się zachwycają. 

Czy świąteczne jedzenie „poświęcone” w kościele różni się od tego „nieświęconego”? bardziej smakuje, rozmnoży się w „cudowny” sposób? Czy „święcenie” palm wielkanocnych zapewnia naprawdę urodzaj? Czy pyry u sąsiada, który „święci” jedzenie będą większe niż u człowieka, który tego nie robi, czy też plon będzie zależny od umiejętnej uprawy i od jakości gleby?

Czyż nie wydaje się wam, że woda w ogóle jest święta w całej swej istocie, bez tych kropidełek kościelnych, bo przecież bez niej nie moglibyśmy egzystować? Czy ludzie, którzy  „święcą” wodę  przez kościołowe zabobony mają bardziej mokrą wodę, lub jej większą ilość, czy płacą za nią mniej? Wystarczy logicznie pomyśleć, co dają nam te kościelne rytuały wymyślone przez kaznodziei znad Jordanu. I dlaczego Polacy odeszli od swojej słowiańskiej tradycji przyjmując obcą wiarę judaistyczną, bo przecież Joszue/Jezus to jest bóg żydowski a nie polski.

Czemu kościół pogańskie obrzędy przyswoił jako swoje? – po to, by pozyskać jak największą ilość wyznawców, którzy za żadne skarby nigdy nie zrezygnują ze swoich pogańskich zwyczajów i obyczajów. Stąd w kościele katolickim tak wiele pogańskich obrzędów :)

pisanki czeskie

polskie pisanki

pisanka quilling

pisanki ażurowe fot. Z Wikipedii
 autor Bogusława Justyna Goleń

blog-alka.blogspot.com

A tymczasem cieszmy się z naszej historii, tradycji i kultury.

Z okazji Jarego Święta życzę wszystkim dużo zdrowia, ciepła rodzinnego, miłości, uśmiechu na co dzień, płodnego i urodzajnego roku, harmonii z Przyrodą, dużo szczęśliwych chwil i żeby nasza Słowiańska Tradycja trwała krzewiona nadal.
Tego życzę Wam i sobie również.
 Sława!
ps. życzenia ślę także do osób, które cofają swoje stare życzenia - kasując je na moim blogu (jakże to bardzo semicki gest, oby mi takie "życzenia" kością w gardle nie stanęły) tak czy siak, życzę wszystkim szczerze, bawcie się, świętujcie, ten czas jest dla was ;) pozdrawiam