piątek, 19 marca 2021

Jare Gody-Równonoc Wiosenna-Pâques-Wielkanoc-Easter

 



Podstawą wiary Słowian była harmonia z naturą, życie zgodne z jej rytmem i radowanie się. Przyroda była dla nich mądrością i magią i w niej widzieli boskość.

Jare Gody

                          ***

„ Wiosnę czyni Jaryło-Jaruna, Jargońce, Miesiące Marzec, Kwiecień, Maj oraz Wiłowie – Kienowie, Wodowie, Źrzeźbowie, Plątowie i Dziewowie. Bierze też udział w rozpoczęciu wiosny sam Perun, który otwiera brzuch brzemiennej Siemi swoją błyskawicą, a także Swarog, który swoim młotem pomaga rozbić lody na rzekach i jeziorach, rozkuwa zamarzłą na grudę ziemię i rozgrzewa powietrze. Wpierw nadciąga jednak nad Ziemię sama Jaruna z orszakiem Światłojarków i swoim ciepłym oddechem przełamuje zime, swoim tknięciem rusza z posad Marzannie śniegi, puszcza w ruch zmorzone przez Mora w pędach soki roślin, zwierzynę uśpioną w kirśnie budzi i zagrzewa, wskrzesza do żywota robactwo w błotach zamarznięte. Każdego ździebka suchego, każdego listka zwiędłego, każdej istotyżywej musi dotknąć, każde ziarenko piasku musi ogrzać, każdy kamień uchwycić i dać mu swoją siłę witalną, by znów ożył. Poza Żywiołami i Mogtami jej temu i jako się rzekło Perunem czy Swarogiem, wspomagają ją też dzielnie Rodowie – zwłaszcza Rudź i Rodżana, Płanetnik, który wody w chmury pompuje, a także Sporowie nadymający ziarno i nasienie. Wszyscy oni się starają, by zaraz po otwarciu Siemi weszło wszystko co się da, a naga Matka okryła się zielonym runem i przystroiła w barwne maści setek kwiatów. Świat zastały po martwocie zimy potrzebuje dużo wody, więc Wodowie dwoją się i troją, by jej nastarczyć ile trzeba. Wszyscy Bogunowie i boginki otwierają pąki wybijających się ku słońcu kwiatów, malują świat barwami Dengi, bodą rośliny i zwierzęta i popychają je ku sobie, by znów się pomnożyły i wydały nowy przypłódek. Dziewowie łączą wsze byty możliwe w pary, budząc w każdym, kto żyw nowe żądze i miłości. Tak schodzi im cały czas, a kiedy kończą, to już zaczyna się lato i wciąż zakwitają nowe kwiaty, podczas gdy już Jaruna odchodzi.” - 

 Czesław Białczyński „Mitologia Słowian – Księga Tura – Taja Szesnasta – O zajęciach i Robotach Bogów” 

                         ***

Pogańskie korzenie mają również: topienie Marzanny, malowanie jajek, śmigus-dyngus czy nawet wiosenne porządki. Należało hucznie uczcić odradzanie się sił przyrody po odejściu zimy, więc na 21 marca ustalono Jare Święto. Sposobów na celebrowanie tego dnia było kilka. Jedni przyodziewali słomianą kukłę w białe szaty, na głowę wkładali jej cierniową koronę wykonaną z gałęzi głogu. Tak ustrojoną Marzannę obnoszono wokół wioski przy dźwiękach grzechotek, by następnie ją spalić lub utopić i ostatecznie pożegnać zimę, śmierć i chorobę.


Inni malowali jajka na znak odradzania się życia. Wzór rysowano na skorupkach za pomocą roztopionego wosku, natomiast brązowe lub czerwonev zabarwienie uzyskiwano zanurzając je w naczyniu z łupinami cebuli bądź ochry. Zwyczaj ten ma swoje korzenie w Persji (co może potwierdzać jedną z teorii pochodzenia Słowian), gdzie jajkami leczono ludzi, a uroki zdejmowano przesuwając je po ciele człowieka.

Za: culture.pl




A jak obchodzi się dzisiaj Wielkanoc we Francji? Na pewno nie tak uroczyście jak w Polsce 😉
We Francji ok. 60% społeczeństwa to chrześcijanie, w większości katolicy. 

 Poniedziałek wielkanocny fr. Lundi de Pâques jest wolny od pracy i jest to dobry czas do odpoczynku lub do spotkania się w gronie rodzinnym. W święta wielkanocne francuzi decydują się na wyjazdy, ponieważ w szkołach trwają ferie. We Francji zwyczaje wielkanocne są inne niż w Polsce ;

Kiedy w Polsce w czasie mszy święci się barwne, żywe lub sztuczne palmy, we Francji wierni idą do kościoła z gałązkami bukszpanu lub wierzby. W Prowansji zdobi się je bezami w różnych kształtach, np. krzyża czy serca. Po południu tego dnia we Francji odwiedza się cmentarze i dekoruje groby.


Francuzi nie święcą pokarmów i nie malują jajek, a śniadanie wielkanocne niczym się nie różni od innych śniadań 😁

TRADYCJE I ZWYCZAJE za: paryz.pl 

W kościele katolickim święta wielkanocne poprzedza Wielki Tydzień z licznymi nabożeństwami i obrzędami. Świętowanie Wielkanocy w rodzinnym gronie zaczyna się we Francji od świątecznego obiadu w niedzielę. Niektóre symbole świąt wielkanocnych takie jak jajka, kurczaczki czy zajączki są wspólne niezależnie od państwa. Wielkanoc we Francji kojarzy się jednak najczęściej z czekoladą. W niedzielę przed obiadem dzieci wybierają się na wielkie poszukiwania czekoladowych jajek schowanych w domu czy w ogrodzie. Polowanie na jajka (fr. chasse aux oeufs) są często urządzane w miejskich parkach, a czasami nawet z zabytkowych obiektach takich jak zamki czy kościoły. Tak jak pisałyśmy kiedyś w naszym artykule Pâques – jak obchodzi się Wielkanoc we Francji, zbieranie jajek związane jest z opowieścią o latających dzwonach*. Według niej w Wielki Czwartek wszystkie dzwony lecą na pielgrzymkę do Rzymu, aby zostać poświęcone, w drodze powrotnej dzwony zrzucają nad całym krajem czekoladowe jajka. Z tego samego powodu symbolem Wielkanocy we Francji są także dzwony. Jako prezent na Wielkanoc daje się zazwyczaj czekoladowe przysmaki – czekolady, praliny, bombonierki i inne. Francuskie cukiernie szykują przed Wielkanocą przepięknie wyglądające wyroby cukiernicze. Zwyczaje są zależne od regionu Francji. W Alzacji rodziny dekorują drzewa i ogrody ozdobami w formie jajek, kurczaczków czy zajączków (zaczerpnięto to z kultury niemieckiej).

CO SIĘ JE W CZASIE WIELKANOCY?

We Francji nie ma zbyt wielu zwyczajów kulinarnych związanych z Wielkanocą. Na wielkanocny obiad podaje się najczęściej pieczony udziec jagnięcy, rzadziej baraninę. W niektórych domach je się także owoce morza. Na niektórych stołach pojawiają się także potrawy z jajek. Jeśli chodzi o deser Wielkanoc we Francji nie mogłaby odbyć się bez czekoladowego ciasta. Wiele osób serwuje ciasto w kształcie gniazda – nid de Pâques czy ciasto z truskawkami nazywane charlotte aux fraises. W Alzacji popularnym deserem jest ciasto w kształcie baranka (niem. Osterlammele, zaczerpnięte z kultury niemieckiej), z kolei w regionie Owernia-Rodan-Alpy króluje placek cytrynowy.


Potrawy wielkanocne we Francji. 

Za; worldbymagda.com

Śniadanie wielkanocne nie jest tak celebrowane jak w Polsce. Najważniejszym posiłkiem tych świąt jest dla Francuzów obiad.


Na obiad wielkanocny je się tradycyjnie udziec jagnięcy w musztardzie i ziołach lub rybę czy owoce morza. Często dodatkiem jest fasolka szparagowa. Tradycyjnym deserem jest la charlotte aux fraises czyli ciasto truskawkowe w biszkoptach.





JOYEUSES PÂQUES! 

WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH!

Niech nam się darzy